Enorme verschillen
Ik ben nu al bijna vier maanden in Zuid- Afrika. We leren de community en de cultuur steeds beter kennen en begrijpen. Onze stageschool ligt echter een heel eind van ons dorp af en ligt in een totaal andere omgeving: namelijk in de omgeving van de appelboeren. Grabouw staat bekend om haar appelteelt. De school wordt omringd door de appelboerderijen. De ouders van de kinderen op onze school werken op deze appelfarms. Zij moeten rondkomen van 65 ZAR per dag. Dat is vergelijkbaar met 5,50 euro. Kinderen op onze school horen tot de armste, van de armste Zuid- Afrikanen. Ouders hoeven geen schoolgeld te betalen. De school wordt gesponsord door de gemeente en de farmers. Een aantal kinderen ziet er elke dag netjes uit: schoon gezichtje, schone kleren, haren netjes gekamd en gevlochten, schone sokken en goede schoenen. Helaas zijn er ook kinderen die er vaak onverzorgd uitzien. Het tegenovergestelde van wat ik zonet beschreef. De verschillen in dit land zijn enorm groot en dat is vandaag bevestigd. Om de achtergronden van de kinderen nog beter te begrijpen, ben ik samen met Maud op huisbezoek gegaan bij drie van onze leerlingen. Omdat wij de ouders van de kinderen niet op school zien, hebben wij de dag van tevoren de kinderen gevraagd om hun ouders te vragen of het oké was als wij langs zouden komen, om een beeld te vormen van de leefwijze van de Zuid- Afrikaanse bevolking.
Nadat de school uit was hebben we de drie leerlingen meegenomen. Zij hebben ons gebracht naar hun huizen. Als eerste heeft Reaneka met een grote glimlach haar huis laten zien, wat pal naast de school ligt. Een knus, warm ingericht huisje met vijf kamertjes: de woonkamer, de badkamer, de keuken en twee slaapkamers. In dit huis wonen ze met z’n vieren. Reaneka’s vader is overleden toen ze erg jong was. Haar moeder werkt op de boerderij in Villiersdorp en komt heel af en toe in de weekenden thuis. Reaneka woont bij haar tante en twee nichtjes. Samen met haar tante deelt ze haar slaapkamer. Haar nichtjes delen ook samen een kamer. De leeftijdsverschillen zijn groot. Reaneka is zeven jaar oud en haar oudste nicht is in de twintig, die onderwijsassistente is op Maxonia. Met een fijn gevoel stapte ik het huis weer uit. Reaneka wordt opgevangen door haar familie en heeft het hier zichtbaar naar haar zin. Het huis is in goede staat en ze zijn van alles voorzien voor een goede verzorging. Op naar het volgende huis!
De kinderen gaan te voet naar school en naar huis, dus ook wij zijn te voet naar het huis van Shamoné gegaan. Terwijl we hand in hand liepen met de kinderen, vertelden zij over hun waakhond die wel eens kon bijten. Onderweg werden we ook nog nagefloten door een paar appelfarmers die waarschijnlijk nog nooit blanke, jonge meiden hadden gezien. Toen we het huis van Shamoné via een omweg bereikt hadden vanwege de waakhonden rondom de huizen, stapten we in een heel ander huis binnen dan het vorige. Het was er erg kaal en donker in tegenstelling tot het andere huis. Het huis bestaat uit drie ruimtes. Een woonkamertje met keukentje, een slaapkamer waar Shamoné met haar moeder slaapt en een kleine badkamer. Het huis was niet zo hygiënisch. De muren, vloer, badkamer en keuken waren vrij vies. Er zaten ook erg veel vliegen bij het huis en de luchten die er hingen waren ook niet al te fris. De moeder van Shamoné was niet zo spraakzaam, maar stelde ons uiteindelijk wel voor aan haar buren en nam zeer beleefd afscheid.
Omdat het huis van Andrea erg ver weg was, hebben we besloten om met de auto verder te gaan. De meisjes werden helemaal wild toen ze in de auto stapten. Maud en ik hebben ze in hun gordels geholpen, want dit was een groot raadsel voor ze. Later bleek dat ze nog nooit in een auto hadden gezeten. Aangekomen bij het huis van Andrea, stond haar zus buiten. Wat een enorm verschil qua leeftijd! Andrea is zeven jaar en haar zus achttien. Samen liepen we naar hun huis. Ook daar moesten we oppassen voor de waakhond. Het huis zag er een beetje vervallen uit. Er ontbraken ruitjes in de ramen. Wat moet dit ontzettend koud zijn in de winter! Het huis heeft zelden toegang tot elektriciteit en water. Daarom koken ze op gas. In de woonkamer en keuken was het best netjes, maar kaal en donker. Ook hier slapen volwassenen en kinderen bij elkaar op de slaapkamer. Soms wel met vier of vijf man op één kamer. De matrassen waren kapot en als kussen gebruiken ze dekens en kleren. Tot slot kwamen we in de badkamer, welke erg vies was! De wc lijkt wel jaren niet schoongemaakt en een wc- bril ontbrak. Het bad lag vol met spullen en was erg vies. Het leek er niet echt op alsof ze zich hierin wassen. Andrea is ook een van de leerlingen die er niet altijd even hygiënisch uit ziet. Met gemengde gevoelens liep ik het huis weer uit.
Wat me opviel, was dat er in geen één huis speelgoed te bekennen was. Een paar knuffels in bed was het enige wat ik kon ontdekken. Wel spelen de kinderen veel buiten, waar ze van alles vinden en hun fantasie de vrije loop laten om ermee te spelen: een autoband die ze gebruiken als een soort van hoepel, takken waar ze een katapult of pijl van maken, een logo van een auto wat ze als stuur gebruiken om autochauffeur te spelen, noem maar op. Het is mooi om te zien hoe ze zich hiermee vermaken. De kinderen spelen veel op straat en komen elkaar daardoor ook tegen.
Wat zijn wij stelletje Nederlanders en Europeanen toch verwend. Ik kan zeuren over de kleinste dingen, terwijl ik echt niks te klagen heb. De wereld is oneerlijk verdeeld en dat contrast is volgens mij nergens groter dan in Zuid- Afrika. Het uiterste van arm en rijk leeft naast elkaar en dat is soms schokkend. Toch lieten alle drie de leerlingen met een grote glimlach hun huis zien. Zij zijn gelukkig. Het is goed om je bewust te zijn van de verschillen in de wereld. Ik dacht dat ik me er bewust van was, maar ben me er pas echt bewust van nu ik het van zo dichtbij heb gezien.